ĐURĐEVDANO JAL EDERLEZI, TRADICIJA PURANI ŠOV VEKUJA KE RROMA

Tradicionalno čače si e Rromengo. Čače si kaj si godova sumnalipe saveja ažućarelpe e primovara. Kaj majbut ćerelpe o hasaripe? Majbaro streotipo si kaj ćerelpe palo ekskluzivno rromano tradicionalno sumnalipe o Erdelezi, numaj naj gajda.

 

Homogenizacija si but jednostavno proceso ande savo si „sa sar jekh“, so si dićhimasko andar o univerzalno dićhipe e tematikako palo Erdelezi, thaj šokantno si te, ulade ande mainstream medije, naj averčhande tretmano rromane sumnale đesesko no ilustrujime, a kava varesar mothol vi kaj naj averčhandi praksa ando sumnalie e Erdelezijesko osim dreno, lole drzice thaj najaripe ando paj.

 

Či malavena primeri sar jekh rromani familija ande urbano than sumnarel o Erdelezi, ulade na koja, te phenas, avel andar e maškarutni klasa.

 

Šaj te mothas kaj si ezoterija thaj mistika ande paramič palo sumnalo Georgije jal Juraj, hristosko sumnalo kasko si o Erdelezi sumnalo đes ande godoja mitologija. Ando nakhavipe e paramičako palo sumnalo Georgije, ulade ke ortodoksne, kaj si jekh katar retke sumnale saven si duj sumnale đesa (aver si o Đurđic ando novembi), hamilpe e istorija thaj mistika, thaj si gajda prihvatime o sikavipe e Georgijesko sar mudarel e zmajos.

 

Majcara si pindžarrdo kaj si bijando ando 3. veko ande Kapadokija, ađesutni Tursko, a kaj o trajo nakhada ande Palestina. Sa so majbut džanas palo Georgije si kaj mudarrda e zmajos savo halas e čhavorren – kova so ačhilome andar e originalno gruzijaće paramiča save nakhle ko džanel kazom verzije džikaj naj ramosarrdi ando 11. veko.

 

Čhefal si phandipe maškar o Đurđevdano, Erdelezi thaj Rroma?

 

Erdelezi si majpurano thaj majbahtalo, a pale majbut Rroma vi majbaro sumnalipe ando brš. Kava sumnalo đes inćaren sa Rroma, bi godolesko si ortodoksni jal katolikuja jal si phangle palo islamo. E rromenđe sar dromarikane themešće, sar akharenle aver thema.

 

Godova prapurano thaj majimportantno sumnalipe o Erdelezi, avimata e Rromengo po Balkano po agoripe e 14. thaj po teljaripe 15. vekosko, malada pesko than thaj trajilas ande simbioza e sumnalimava bare hrišćanonenđe sumnalimasko Đurđevdanosko.

 

Sostar si o Erdelezi importantno pale Rroma. Čefal si paćape?

 

O lačharipe palo Erdelezi/Đurđevdano, e Rroma teljaren jekh đes majsig kava sumnalipe, pandžto majo. Atoska ćerenpe o habe thaj kolača. Pala nesave Rroma importantno si vi najaripe po paj či tromal te avel bijando jekh brš majranije, e familija fuljarel sa bilačhimata pal peste, a čhavorra muršuja godoleja aven majsasteveste thaj majlačhe.

 

Sar godova sumnalipe po julijanosko kalendari, sumnarelpe 6. majo, a godova si vrjama kana pe kala thana aresen majbare temperature thaj majbut kham, godova si sumnalipe pindžarrdo sar simboli kana avel e primovara thaj rromano.

 

Kana den čhuri o bakhro, savo či tromal te avel bijando jekh brš majranije, e familija fuljarel sa bilačhimata pal peste, a čhavorra muršuja godoleja aven majsasteveste thaj majlačhe. Pe godova đes, e Rroma den pe peste šukar, čhon o sunakaj, ašundol o rromano bašalipe thaj ćhelelpe rromano kolo.

 

Pe ćhera čhonpe e krjanguja katar o đurđevko thaj lipa ando sikavipe palo lačhoavilipe e primovaraće thaj lenđe arakhimataresko e Erdelezijesko, savo, ande nesave purane vrjame harado baro džungalipe (Aždaja) thaj gajda arakhada sa e čhavorren po them.

 

O.V.