Vakti: 3 min.
Amen resljam, na sebepi slabost, numa sebepi zor
Vakti: 3 min.
Katar: Aleksandar Nedeljković, žurnalisto thaj romano aktivisti
Foto: Nikola Anđić
Si jekh tasvir savo e Roma šelberšenca ingerde andar peste. Na si fotografia, na si patreto pe zido vaj simbolo pe flaga. Si jekh dikhipe - jekh rromano vast lunźardo ani amalipen. Puterdo, ćisto, ćaćutno. Jekh vast savo na rodel khanci numaj egaliteto. Thaj palal, kodo sa kodo vast butivar si mukhlo te astarel pes, bi te dikhel pes, bi te dikhel pes. Sar te na ovel lako egzistenca realno. Sar te avas inke numa jekh sumnali pe periferia e javere manusheski realiteta.
Avdive si o Internacionalno dive e Romengo, dive kana i lumia "kherel" so ki realiteta si butivar ćući - o egzistencija e oxto dži ko dešuduj milionura manuša ki Evropa, o majbaro etnikano minoriteto ko kontinento, thaj šaj o majmarginalizirimo. Jekh dives kana ulaven pes e anonsura, phabarde pes e kandela, keren pes vorbimata vash e inkluzia thaj e chachimata. Thaj palal, jekh dives maj palal - bisterindoj thaj irindoj pes k-i socialo izolàcia. Maj dur trajis ande samhället kaj chi pachan le rom ke birin te inkren jek firma, te skirin jek kevnia, te presentulin jek zakono, te skirin e nevimata, te sastiaren le manushen. Thaj amen aba keras les. Si numaj kaj nane khonik te lel sama.
Odoleske avdive na ka kerav buti e sifrenca bašo čororipe, bašo edukacia, bašo sastipasko zutipe - savore džanen len, ja barem trubul te džanen len. Avdive mangav te vakerav bašo digniteto.
E roma naj numa paramiči bašo bi-lačhipe - amen sam paramiči bašo manušikani zor Te kera lista numa nesave olendar save phagerde e zidura save o societeto kerda but berša. Dr. Marian Mandache, aktivisto pe manushikane chachimata ande Rumunia. Ronaldo Lakatos, pindžardo violinisto ki sasti lumia. Ceija Stojka, artisto thaj śajdo vaś o Holokausto. But aver - doktoria, advokatia, scientistia, artistia, zhurnalistia. Romane manuša save na numa sikade kaj šaj te keren, numa trubulas te keren buti deš drom majbut te oven notirime.

Foto: Nikola Anđić
Ande Srbija e romani komuniteta si vi o maj dikhlino vi o maj na dikhlino. Amen sam dikhline kana si amen dosh, kana rodel pes o doshalo vash sistemsko problemura. Thaj ame sam bi dikhline kana das avri stipendiji le shavorenge, organizulisaras kulturalni eventura, keras buchi ande televizia, ramosaras kenvji, thaj sikavas ande fakultetura. Amen sam bi dikhibaske kana keras lačhipe, soske atunči amaro identiteto na vakerel pes. Feri kana dukhal - atunchi ame sam rom. Numa, amen nisar na mukhlam te patyas ki amalalipe.
Jekh putardo vast – simbolo e nadežesko e Roma sajekh den jekh vast
Thaj kana von si bokhale. Thaj kana von sas refuzime. Thaj kana akharen len "problemo". Thaj kana bistren len numa kana trubul te keren fotografie e "inkluziake" vash o raporto e donatorengo. Amen źas maj dur te aresas. Na anda kodo ke chi zhanas e dukh, numa anda kodo ke zhanas e pacha. Amari kultura si kultura e lośalimaski, e muzikaki, e pripadnipnaski. Amen na źanas pal-i revanśa. Amen źanas pal-o źivdipen thaj pal-o jertipen.
Bibahtake, amen panda djivdinena ko vakti kana o rromano vast tikno si akceptirimo. Kana i kooperàcia amenca avel tele k-i formalitèta. Kana amaro glaso aśunel pes numaj anθ-e mikrofonură save na keren registracia.
Numa akava nane dukhavdo paramiči. Kado si jekh akharipe. Soske amen na ka ačhavas te aresas. Numa ni amen na trubul te mangas so si amenge.
O Roma nane musaj te oven "chorore". Butivar o Roma si čorore odolesqe kaj si len sistematikanes čhudino o hakaj ko barvalipe - na materialno, numa socijalno, edukativno, kulturako. Amen na sam o "problemo". Amen sam konsekvenca katar o problemo e egalitetosqo.
Thaj odolesqe avdive, vaś o biśukar drom, amen das kooperàcia thaj amalipen. Amen das źanipen, eksperiènca, tradicia, ćhib, arto. Amen das sa so kerel jekh societeta źivdo thaj pherdo. Amen das tumen – jekh vast.
O pućhipen si - si tut zor te akceptisares les?
A.N.