NISIPE GENOCIDESO PE ROMA ANO DUJTO LUMIJAKO MARIPE

O Kristijan Bernadak, po misal, harne aj haćarne vaćarel katar e đungaljećerdimata save ane palune inja šelbešutnimata ćerdiljesa pe Roma an sarsave thana Evropaće, thaj zurarel kaj si direktikane goja „primarno intoksikacija“ gatisardasa o than e genocidese pe Roma ane Dujto lumijako maripe.

 

Šov boš majpalal, ikhalda Pustik katar e Ciganora (Zigeuner-Buch), an savi sasa registrime 3.500 Roma andar o Minhensko trujaljipe. Bišthajekh boš majpalal, pala rumuisaripe thaj phađardipe andar o Angluno lumijako maripe, ethagarimata Bavarskaće ka ćhun uladine moldomata ano maripe mamuj „Ciganora, phirutne, thaj bibućarne“, save pala trin boš maj palal buvljardonpe pe sasto than Vajmarsko Republikako.

 

Ano momento fundosarimasko, ljesko načelniko, psihijatro Robert Riter, dobisarda katar o Servisi andar o Minhen 19.000 već gatisarde dosijeora. Palje gova ćerdiljesa genealoško rodljarimata thaj pherdi peregistrimasko Romengo, save ano februar 1941. boš ka astardolpe 20.000 đene, a ano proleće 1942. boš 30.000, ja gati sasto romano bešutnipe Nemačkako. Riteresi teza sasa kaj e Roma thaj e Sinti aviljesa andar e Indija, aj kaj sa ljenđi haingani arijevsko vica hasardini, avindoj kaj ano thavdipe šelbešutnimasko hamisajljesa e bešutnimasa okolje thanenđe pe save sesa beštinde.

 

Sose pe ljende dikhla anglune sar po “socialno pharipe” e nemačkaće nacionalno kupatnimase, a atheri katar o 1938. sar po rasno pućljipe. Gova boš, katar e 2.300 Roma thaj Sintija andar e Nemačka thaj Austrija sesa phanglje thaj internirime ane sarsave logora, sar “asocialno” paša oficielno mothodipe kaj si lafi katar preventivno maripe mamuj o kriminal. Maškar gova, pala oprotesto Generalno guvernatoreso ane Poljska, Hansa Franka, e operacia sasa aćhadutni.