Romane čhavorre ande jekh luma savi ignoril len

O krechuno si jekh vrama kana savore kamas te bistrel kodolen saven si maj but trubujipe. Akana amari atencija si butivar fokusirimi pe daro thaj festivitate, śaj te pućhas amen so si te aves kotor katar jekh societeta savi, po drom katar e materialne valutură, trubul vi te barărel e manuśikane valutură - solidariteto, xatăripen thaj egaliteto. Ko akava kontèksto, amen pućhas amen so si kadava vaś e ćhave save barǒn ane kondicie e čorolipasqe thaj e diskriminaciaqe, thaj maj but vaś e rromane ćhave, save arakhen pes buteder pharipa ano drom vaś jekh normalo źivdipen.

 

Ekonomikane thaj kulturalne diferencije, duboko socijalno ekskluzija, thaj konstantno maripe e stereotipencar kerena o svakodiveseskoro dzivdipe e romane chavorengo but maj pharo sar amen kamas te priznaina. Kana lenge tradicije thaj običaji reprezentuin jekh zuralo fundo pala lengo identiteto, o societeto ande savo von trajin butivar dikhel len sar jekh pharipe pala integracija. Save si akala pharipa, thaj so trubul te sigurinel pes egalutne šajdipa lenge? Sar amen, sar komuniteta, te kera kondicie kote so o romane chavore ka shaj te barjon ano ambienti kova dela olen edukacia, sastipe, thay fundavutne manushikane kondicie?

 

Ano jek intervju e prezidentosa tari amalipa Romag, Biljana Tasić, arakha o pharipa savencar arakhena pe e romane čhaven, sar ini šajipa save isi te lačharel pe olengi situacia prekal khetani buti savorenge amendar. Pe lumia e krechunesko, kova lela amen te gndina kay sito vahti vash te zutilpe thay te halyovelpe, amen akharas tumen te gndinen so shay te keras vash te sigurina yekh may shukarno avutnipe vash odola qhavore kola marenpe sako dive vash olenge jivdipe thay digniteti.

 

- Edukacia si fundavno manušikano hakaj thaj ključo bašo pošukar avutnipe, numa bašo but romane čhave ki Srbia ačhola sar našavdi suno. Premal o Statistikako ofiso numa 64% taro romane čhave phirena ki fundoni škola, a majtikneder taro 15% agorinen maškarutni škola, a numa 1% džal dureder piri edukacia ko univerziteti. Kadala gindura si alarmantno, numaj palal lende si e paramiče e čhavorenge thaj e familienge save si anglal but pharipa. “Sar ekzekutivuno direktori asocijaciako Romag pakyava kay sito kritikano na numay te vakera vash akala problemya, numay ini te propozingyol solucie kola ka anen realuno paruvipe”, startingya Tasić piro intervyu vash Ona.rs.

 

 

E Romane familie but droma djivdinena ko kondicie taro baro čorolipa, kote so prioritetia sar so si xabe thaj kher aven anglal edukacia.

 

- Butivar shunav historiji pa dada thaj deja kaj ferik chi birin te pochinen shkolaki kenvja, gada, vaj vi transporto lenge shavorenge. But dada thaj deja kamen pire chavore te djan andi shkola, numa naj len shaipe te keren godo. Kana alosarena maškar te den habe tumare čhavenge vaj te bičhalen len ani škola, o alosaripe si dukhavno, numa obvivno - mothovel e Biljana Tasić.

 

 

Edukàcia nane numaj jekh indivìdualo laćhipen, numaj vi jekh investicia anθ-i societèta. Kana amen das sakone ćhavesqe i śansa te avel siklǒvdi, ame keras e funda vaś jekh maj ćaćutno thaj barvalo societèto. E romane čhavore nane numa cifre ki statistika; von si avutne doktorura, sikavne, inženjerura thaj liderura.

 

- O institucie musay te len o respozibiliteti vash te kreirinen yekh may inkluzivuno amalipe prekal konkretune mase kola ka sigurinen yekhune shaipya vash siklipe thay buti – akcentingya o Tasić thay konkludingya: - Sakova amendar sitoy resarinipe te del kontributi vash te kergyol yekh may chachuno amalipe – vay prekal personaluno suporti, angažmano ande lokalne komunitetura vaj inkurajipeske institucije te identifikuin thaj te len tele e pharipa. Soske egalutne šaipa nane privilegija – von si fundamentalno hakaj.

 

O.V.