Vakti: 3 min.
Dalibor Tanić: Date kotar e situacia e Rromengi ko thema tari purani Jugoslavia si biklarde
Vakti: 3 min.
Srbija, Montenegro, Utarali Makedonia thaj Bosnia thaj Hercegovina kerena buti te keren nevo Akciono Plani bašo inkluzipe e Romengo, numa ključne pharipa si biprecizno date thaj nadostato koordiniribe e governoske sektorengo.
Foto: Romanenevimata
Srbija, Montenegro, Utarali Makedonia thaj Bosna thaj Hercegovina kerena buti te keren nevo Akciono Plani bašo socijalno inkluzija e Romengo, numa o dokumenti adžukerela palo adoptiribe. Amen vakergjam bašo odova, sar thaj aver importantno pučipa bašo Roma an i amari regiona, e Dalibor Tanićja taro Konsilo bašo Regionalno Kooperacija baši Romani Integracija.
Evropako strategikano fremo thaj Akciako Plano
Ando oktober ando 2020-bersh las e Europaki komisia jek nevo EU-strategicno ramverk pe romani jämställdhet, inkludacia thaj participacia, specialno fokuso si po maripe karing o antiziganismo. O Tanić sikavgja kaj o neve Akcione Plania majbut siton phanle akale fremoa. O plano si reslo te lačharel pes o Rromengo akceso ki edukacia, buti, sastipasko arakhibe thaj bešipe, specialo akcento te kerel pes mamuj e diskriminacia.
“O akciono plani dela majdetaljno fremo palo maripe mamuj segregacia ani škola thaj majanglal mukhipe e školako. Numaj, o procento e romane čhavorengo ramosardo ande pre-školake institucie si panda brigake cikno, numaj 4%, dži kaj o ramosarimasko procento ande fundavno thaj maškarutne škole si paše 35% ano niveli taro Evropaki Unia, majtikne taro 50% taro Roma agorinen obligatorikano siklipe, dži kote odova procento bašo aver populacia sito 95%”, vakarga o Tanić.
Bibućaripe thaj khera
E Roma dureder nakhen baro nivelo e bibućaripasko ano akava kotor tari Evropa, specijalno maškar e terne. Sar vakarga o Tanić, maškar 11% thaj 13% taro Roma an i Bosna thaj Hercegovina si len formalno buti, dži kote i situacia si sa jekh ko aver thema taro Zapadno Balkani. Paše odova, 63% taro Roma keren buti bideklaririmo, bizo nisavo hakaj. O kher si aver ključno pučipe. Tanić mothavgja pozitivno misal tari Srbija, kote ko kooperacia e lokalno autoritetencar, maj but se 50 romane khera sine legalizirime. Vov aźukerel kaj gasave projektură ka aven implementisarde vi anθ-e aver thema anθar o regiono.
Sfide ande implementacia e Akciako Planosko
Tanić akcentingya kay date vash situacia e Romengo ano thema e Radutne Balkanesko butivar siton naprecizno, kova kerela phare te implementinenpe mere. Maj laćhi koordinàcia maśkar e governesqe sektora thaj e institucie po lokalo nivelo si but importanto. “Precizno date sito fundo vash savore avutne aktivitetya”,vakergya o Tanić.
O maripe mamuj i diskriminacia
Jekh katar ključne cilura katar o Akciono Plano si te ciknjarel pes i diskriminacia thaj te marel pes o antiziganizmo, savo si pindžardo sar jekh specialo forma e rasizmosko. O Tanić vakarga kaj o Roma panda nakhen segregacia, nasul vakeribe thaj diskriminacia ko butjarne thana. Bibahtake, o numero e krisesko pe akala pučipa si cikno soske naj dosta legalno protekcia thaj akceso ki informacia.
Jekh khetani responsibilitèta
Konsilo pale Regionalo Kooperacija kerel buti po proceso te dikhelpe pale implementacija neve Akcione planurengo ande sa thema ando regiono majbut ande Bosnia thaj Srbija. Jekh specialo fokuso sas thodino pe kartografia e informalne rromane beśipnaski thaj te laćharen pes e beśimaske kondicie.
“I integràcia e Rromenqi si amari khetani respònsibilitèta thaj savore trebal te keras maj but te laćharas i situàcia” konkludisardas o Dalibor Tanić, reprezentanto katar o Konsilo vaś e Regionalo Kooperacia vaś e Rromenqi Integracia.
A.N.
