Romano memorijalnikano centro: Čačutni paramisie našalde manušenge

Foto: SRRH "KALI SARA"

E manušengo numero sasa simantrakerdo sebepi o napora save si kerde te suzbisarel pe i pandemija katar koronavirusi, thaj gijate ko than katar 2000 manuša, save so avena sa ko nakhle berša, kava berš avile trujal panšel manuša barabar e dzenencar katar kroacijake themake thaj sasuitnipaske institucije.

Kale beršesko programi bajrarda thaj o utsavalo putaripe e Romane memorijalnikane centroske, jekhutno muzejesko than ko sumnal savo so si kerdo sebepi romengo genocidi ko Dujto sumanlesko maripe. Kerdo si ko romane limora save si bare 4 292 m², kaj so si 21 bare limora , ko sahno than 1 218 m², kaj so si prahome o deportirime thaj mudarde Roma ko vakto katar Biathinali Kroacijaki Raštra katar 1942 dzi 1945 berš.

O ckno gav Uštica kerdilo ko 18 zamano, a gote bešena sa kroacijako thaj srbijako dzijano. Ano maj 1942 berš sahno srbijako dzijani katar Uštica, barabar e Srboncar katar trujalutne thana, sasa ingjarde ano Jasenovako logori, a o imoto savo si lije le lendar istemalkerde le te čhuven e deportirime Romen. Gijate kerdilo o gija vakjardo “Romano logori” savo so sasa aktivno trin berša, a phandlo ano maj 1945 kana avile e Dzijaneske tromalipaske askera.

O anglal marebasko thaj o palomarebasko manušengo hramovipe den tazdivi baš baro numero našalde dzene katar romano dzijani ko marebasko vakti. Ko manušengo hramovipe kerdo ano 1931 berš, ani Kroacija sasa notikerde 14 thaj 15 milja Roma thaj Romanja, a ko manušengo hramovipe ko 1948 berš sasa hramome salde 405 Roma. Turli katar germanijake nacistikane logora, o ustašora nikerena sa lači evidencija sakone phanle manušeske, a ulavdo na Romenge. Le genena sa salde pal pherde vagonora kolencar so anena sa len ani Uštica.

Gotar pala ki inicijativa katar Romengo Kedipe ani Republika Kroacija, „KALI SARA“ majintenzivnikane lija te kerel pe bukji ko lačharipe e Memorijake thaneske Jasenovac, a ko 2019 berš, arkasa katar Saboresko dzeno Veljko Kajtazi, i Diz Zagreb thaj e Republika Kroacijaki Radzi kerde koordinacijako procesi te kerel pe Romano memorijako centro.