HISTORIA ROMENĐI - MILJA BOŠ BIĆAĆIMASKO, HOLJARDIMASKO THAJ BARE ĐUNGALJIMATA

Katar piro avipe pe phuv Evropaći, e Roma nakhade isave katar hemdaravdine đungaljimata prinđarde ane manušikani historia. Katar o Holokaust đi ko genocid, upral sistematikane sterilizacie thaj biiljesko astaripe thaj mudaripe. Ano Holokaust, po đuvdipe hasardesa katar e 1.200.000 Roma, a mamuj disave podatkora akava đindo si i majbaro.

 

Mamuj but rodljarimata, anglal milja boš, varegaći grupe themese save thanardinesa o than severno Indiako, ja e regia Beludžistan, nisisarde migracia karing e Evropa. O drom trajisardasa varegaći šelbošutnimata. I kaj akala thema perenasa averćhanutne njamonenđe katar save si hemđinde Sinti thaj Roma, puranebešutne Evropaće akharena sa ljen đungalje alavesa „cigani“.

 

Asimilacia, prasavimasa, ćerdolasape po ćhand kaj e romane ćhavoren durarenasa andar pire familjije thaj denasa ljen ane ćhera, ašuđarenasa katar ljende te aven farmera, delasape dumo familjijenđe save bi ljenasa ljen ano ćher. Pe akava ćhand nisisajlosa hasardipe romane identitetosko, kulturako, ćhibako thaj religiako.

 

Ano starto, e Roma ni prezentirisardesa daravipe e Arijevcenđe, sose i korkoro sesa kuštikutne Arijvconđe, aj bahtarimasa stereotipengo, e nacistora ano đungaljipe ćhinade kaj naj sa ane ideologia, ta pala but gođaveripe e „ekspertora“ save perenasa ano Odeljenje pala rasno rodljaripe, aviljesa đi ke „sikavutne sebepora“ po fundo savo šaj ćerdonpe tradimata, mudarimata thaj majdur dušmanikane aćardonpe mamuj e Roma an sa e Evropa.

 

E Roma vi majdur si ano badalo pharimatango – katar e stereotipora thaj bimangljimata save đan pala ljende katar o dumutnipe – đi ke diskriminacia savi aćhavel ljen te realizisaren normalno đuvdipe. Sa kova direktikane anel ćororimase savo si but buhljardino, ta sigurno šaj te vaćardolpe kaj majbut Roma ane Evropa đuvdisaren tela o limiti ćorrorimasko.