Romanipen literarno klubo: Papusza thaj Berberski - kontrastura katar romani poezija
Ando Romanipe Literaturako Klubo, kana kerdape analiza pe romani poezia sas o fokuso pe e poezije katar o Bronislawa Wajs Papusz thaj o Slobodan Berberski. Kadala anava si laćhe pinʒarde savore kas si les barem jekh tikno ʒanipen pal-i rromani literatura.
Telal kadala stilistikane diferencie, si jekh khetani funda savi sikavel e phare periodura save e Roma nakhenas ko mashkar e nakhle shelbershipesko. And-o Berberski, kadava fundamento dikhel pes anθ-i palutni strofa anθ-i poèzia “Vrelo”, kaj xramosarel: “Te phanden mire kośale vasta anθ-o maśkar e ratǎqo, / te phagen mire vena e dukhǎça, / te ćhinen mire phanglimata anθ-e mire ćorre kokala, / von na ka den man jedo / ćhon vaś o manuś." Kotar aver rig, i Papusza ki gili "Bloody Tears" mothovel jekh asavko haćaripe prekal o teksto: "Na mangav te anav tumenqe godĭ ko ćorre vràme, / miri duša si nasvali / thaj gatisardi te rovel. / Numa so trubul te kerav? Trubul te avav poeto / Thaj bilačhe manuša, thaj kodola save kamen o maripe." Ko vakti e diskusiako, amen dikhlam kaj, bizo o dukh thaj o bilachipe, ko duj thana pherdol jekh universalno manushikani iskra savi si vi maj bari kotar o bilachipe so von nakhle. I poèzia, odolesqe, sluźil sar jekh depozito vaś i sperànca.
E Papuszaki poezija „Me sem čoroli romani džuvli” putarda nesave importantne pučhimata, maškar lende o frekventno prezentirimo motivo ‘maškar duj lumia’, savo šaj te dikhel pes ko romano lil “Patretura ko thuv” kotar o Menyhért Lakatos thaj ko poezija kotar o Jovan Nikolić. I Papusza mothovel piro kamipe te sikljol te ginavel thaj te hramol te shaj te mukhel vareso palo peste, numa bizi te dikhel o hramosaripe thaj o ginavipe sar olako majbaro barvalipe, voj chachikane sas istemalkerdi kotar e romani komuniteta. Daral kaj ka putarel o vudar e bilačhe manušenge thaj odolesqe so voj na trajisarda jekh tradicionalno drom e źivdipasqo, i Papusza sas avri ćhudini. Sar hatjarelas pes xasardi maškar duj lumia, voj dukhadas pes mentalno thaj po agor aresli te lel sama kaj lako dukh sas haćardo numaj e naturake. Sar kontrasto e poezijenca “Vrelo” thaj “Bloody Tears”, save garaven o patjavipe ko manuš, lako dživdipe sikavela sar e trujalutne presie si varekana but zurale te šaj e poezija te nakhel.
O Slobodan Berberski gili “Brother Jackal’s Departure” mukhlja diferentno interpretacie, kotar ekh literalno interpretacija kote so o Jackal reprezentirinel jekh purano amal, dži ko simbolikano interpretacija bazirimi ko smislo e anavengo ‘Šakal’ thaj ‘Phureja’.
Vash o avutno avutno khedipe e Klubosko, amen planirina te ginava o romano lil “Festo” kotar o akanutno avtor Damir Karakaš. O sebepi pe akava alosaribe si o mangipe te familiarizirina amen e akanutni literaturaki scena, sar vi e Karakashesko familiariziribe e Romane historijasa, so sikavela pes ko korkorutno romano lil.
Źanglipe: Phralipen