MUJESKO LILARIPE ANDO BARJARIPE RROMANE ČHAVORRENGO

Ande rromani čhib arakhlino ci crra paramiča palo sovljaripe. Jekh katar maj pindžarrde si:

 

Čhutem kuna tale pruna.

Krjangonenca thaj patrinenca.

Mungrre čhavešće đilabel.

E Nina đilabel e ođava!

E Nana đilabel e ileja

E rosa peradili, najarrdale!

E patrin peradili, učhardale!

E balval phurrda – dijale kuna.

So čhaveja, sov bakhreja

Tu gugleja mungrre ileja

 

E paramič palo sovljaripe si palo muršo, so si čhutino e „kulturava savi but čhuta anglal e muršo majbut phanglimava e rromnjaće statusosko ande familija palo bijanipe – nabijanipe muršošće čhavorresko.

 

Alavarrdi varijanta e paramičako palo sovljaripe nakhadi si pal e rromani pe dasikani čhib, sar vi sa ramome đilja andar e kava ćidino lil. Sikade motivuja – bršnd, patrina, balval – sikaven po fakto kaj si e đili mothodini ande vrjama kana e Rroma sas čergarja, sajekhđes trujarrde e familjava katar savi trajinas thaj pale savi saslen paćape. Kamipe pale natura sikado si paćapeja savo sa slaće dino, thaj von čačeođava sas čhutine ando čhavorresko sovljaripe.

 

But adetuja, majanglal kola anglal o Erdelezi, sikavel po paćape e naturako thaj paćape kaj e čarjen si ođi sar vi po khuvdipe e mule themeja, sar kaj si o čhutipe e ciknidako po ćher anglal o Erdelezi, jal o adeto te e nasvale thaj purane, anglal o Erdelezi „trin drom čhungaren pe leste thaj mothon: Tu sigo mereja, numaj mek amen te trajis. (Đurić - Acković 2010:56,73).

 

Ande gođaće mothovimata sikadon e rromane trajošće molimatengo, ande lende o anglunipe delpe palo trajosko džanglipe, a na palo klasikano sićope, so šaj te dićhelpe ande rromani kultura savi si muješći. Majdur šaj te dikhas e stavuja palo sikavipe e čhavorrengo, ande savi inkaldol o paćivalipe sar majvasno

moralno molipe, savo araćhelpe katar o terrnipe. O čhavorro čholpe ande jekh dićhipe e puranenca, kaj e dabenca či areselpe khanči, nujam e svatova thaj haćarimava e čhavorrešće trubulimatengo.

 

Paramiča thaj harrne paramiča sikaven gođaveripe čorre Rromesko savo navek haravel o bičaćhipe. So palem, si fundošći karakteristika palo junako ande paramiča, numaj o rromano junako palem perel ande bilačhimata, andar save po agor inkljel sar junako. Kasavo lesko dićhipe pe bilačhimata del motivacija e

čhavorres te gndil kaj si vi vov sar o junako, thaj te ande vrjama savi avel korkorro marelpe e trajošče pharimatenca. Dini e themešći pilta, trujal o pečato kulturaće identitetosko, araćhol thaj nakhadol pe čhavorra katar majangluno barjaripe.