Marina Simeunović: E romane džuvlja inke sako dive nakhen bilačhipe thaj diskriminacia
0
Vakti: 3 min.
I Srbija arakhel but pharipa kana si o pučipe e Romengo thaj Romane džuvljengo, džikote i diskriminacia mamuj akaja minoritetsko komuniteta panda ačhola but fundosardi ko svakodiveseskoro dživdipe.
Foto: ERIAC
Palo akala problemia, importanca tari edukacia thaj maripe bašo manušikane hakaja, Marina Simeunović, aktivistka thaj majstro taro zakoni vakergja bašo portali Romanenevimata.rs.
Sar vakerena o than e diskriminaciako mamuj e romane džuvlja ki Srbia avdive?
Bibahtake, i diskriminacia panda si normalizirime ki Srbia. Avdive si paše aźukerdo kaj e romane džuvljija na ka perseverin ko pulto, kaj ka oven o palune ano rèndo e egzàmenosqo, ja se ka oven phanle anglal te agorinen o pućhipen anθ-i ulica. Gasavo dikhipe karing e Romane džuvlja naj numaj individualno, no si reflekcija pala sasto societeto, savo na si sikavdo te akceptiril diferencije.
Sar kerol efekto e diskriminacia pe romane djuvlja pe edukacia?
E diskriminacia kezdij pe aba kana si e maj cini skolaki vrama. E čhave butivar na kamen te bešen pire romane amalenca, te khelen lencar, vaj samo te ignorinen len. Le ćhave na siklǒn gasave phirutne korkorre, numaj len les katar o ambiènto savo si paśal lende, maj but anθ-e lenqe famìlie. E anglune klasura butivar si maj phare e romane čhavorenge soske atunči von nakhen nakhavipe savo von našti te haćaren. Bibahtake, akava butivar kerol te ikljolpe, asocialiteto thaj vi te mukhelpe e shkola. Numaj, te del pes len i śansa te aven edukime anθ-jekh nevo thaj maj inkluzivno ambiènto, but lendar si maj laćhe.
Si e čhaja specialno afektirime katar akala problemura?
Absolùto. E Rromane džuvljija arakhenpe averčhande čhinadimasa odolesqe kaj si but droma ćhudine katar e edukacia thaj katar o socialo źivdipe. Po drom te nakhen diskriminacia ande škole, e presie aven vi andar e familija, maj but ande tradicionalne thana kaj e čhaja butivar naj inkurajime te džan maj dur ande piri edukacia. But lendar realizirinen piro sasto potencijalo numa maj palal, kana von mukhen kodo than thaj len e šaipe pala maj lačhi socializacia ande licevo vaj ande aver edukaciako than.
Savi sas tiri personalno motivacia te mares tut kontra e diskriminacia?
Miro źivdipnasko drom sas determinisardo katar o suporto katar mire dada thaj deja, maj but katar muro dad, savo sajekh phenelas mange kaj trubul te ovav o maj laćho. Kana arakhlem e diskriminacia, alosardem e revolta sar strategia. Si jekh forma e maripnaski savi na si lokho, numaj mukhel man te ovav zuralo thaj perzistento. Sar advokato thaj treneri zumavava te vakerav e romane komunitetake o importanca taro manušikane hakaja thaj o fakti kaj amen, sar komuniteta, na trubul te nakhavas e hakaja e javerenge, soske o respekto e hakajengo si jekhavrestar phanglo thaj konektirimo.
Si varesavi nadež kaj kadi situacia ka paruvel pes?
E paruvimata si śajde, numaj trubun suporto e sistemosqo. Trubul te kerel pe buti te edukinen pe majoritetno populacia bašo diverziteti, numa thaj te del pe zor e romane jekhinake, majbut e ternenge. Paše e dada thaj e deja, e medije isi len ključno rola ki edukacia e societaki. Le ćhave trubun te hatjaren pes sekurno thaj akceptirime katar o tikno berś, te śaj te vazden pengo potencijalo. Pe themesko nivelo trubun seriozno reforme thaj majzurali politikani voja te delpe jekhipe e šajimasko thaj čačimasko e romane komunitetosko.
Savi si tumari konkluzia pala akanutni pozicia e romane džuvljengi ande Srbija?
Vi te sam dur katar o manglo than, amen na trubul te mukhas o maripe vash o paruvipe. I romani komuniteta isi la baro potencijali, thaj edukacia, suporto thaj inkluzia si ključno pasura ko jekh pošukar amalipa savorenge amende. E Rromane džuvlja, ande partikularno, trubun te aven zurale te pindžaren thaj te utilizin pire čačipa godolese kaj lengi participacia ando amalipe si trubujipe pala jekhutno progreso.
Prekal olengere aktivitetia, Marina Simeunović na numa del lumja upral o problemia taro romano amalipa, numa dela konkretno strategie bašo zoralipe. Lesko mesažo pal-i zor thaj egalutne xakaja si jekh akharipe pal-i responsibilitèta vaś i sasti societèta.
O.V.