Kačo sniman rova khatar dživde romane phurale pe Kosova 1999. bersa

Nedžmedin Neziri, Rromano poetikano thaj but romanipasko aktivisto, isi ko Kosovska Mitrovica, thaj tano lesko trinimos kerdile ko Strazbur ando Francia, pharesardil pes ekspozicija ko Komemorativno phukaripasko baš o manuša tari Rroma ko rati pala Kosova thaj Metohija 1999. bersa, save avela palo 12-14 juni ando frantsuzko thano Troyes.

 

Ekspozicija dikhlja o manušen tari Rroma pala 90-ija bersa ando pali tari bilađi tari NATO bombardiribe e akava tari Jugoslavija.

 

Neziri phenel pali zoripasko, so ačhile pes tari kotar akale rati ko Kosovsko thaj Metohijsko thaj sar ikerel pes tari perla, fotografie thaj video materijale save dikhavga pes ando ekspozicija.

 

- Isarel pes ando Francia, kana isi počinel o rati, numa xana kerel vorta kaj me avav pes ko svojo bilađi ko Kosovska Mitrovica. But bi mediengi dzanav, numa istina nane kerde pes ko reportaža. Ačhile pala katastrofikane thaj phlasenaqo kerde pes nevine manuša. Aso del o sasto anavav ko boji. Keravge fotoaparat, xaro thaj kajta, thaj počinel savo vastela pes ande mo naselja thaj than.

 

Neziri dikhel o trajinipe pala bombardiribaske thaj migracija ko Madžarsko:

 

- Saren pes ko familija ando Francia ka Srbija. Pruišle pes ka vash pe Srbija, numa Madžaren pirodile pes sas pe butči dive. Ačhile katastrofikano, thaj mediengi dikhel pes save sas ande Rromane naslja pala Kosova kaj sas ačhile lenge ralavne. Sar bičakerdo šaj te saren pes ande Francia. Nakhle pes kaj našti me pokovdipe pala nepravda ando nasi Rroma.

 

Sar phenel Neziri, ačhile sas lel odi te keren pes kana sas o bombardiribe, te ačhaven o Rromane komuniteto:

 

- Saren pes kaj ačhilam sigurno te murš kaj pala savi sa barošipe, srpsko thaj frantsuzko državljanstvo. Sareli pes ko Rromano naslja ko KFOR soldatura, kaj pes kerel prolemengo te ošavavge. Aso del savi del, phirdel pes te snimam thaj te širavel pes savo vastela thaj naklađa Rromane khatar.

 

Neziri sas o devlesko pes but ačhile pala vorta:

 

- Dikhel pes kaj but ačhile kerde pes, numa kana ačhile pes ande sahtimaski, nikaj nevela istina pala Rromane komuniteto. Numa moj sardimasa sas pala akaja trajinipe, me trajinipa ande vilaj. Me korkoro te dikhel ando medžunarodno muzikano khedipe sar so ačhile Rroma thaj kaj avile pes andre ramosarda. Dikhel pes kaj Rromane nane thaj sovon karakter, muzika thaj ikeripe, numa ačhile duj problemura save nane kerde pes ko nane dikhel - phenel oda umetniko.

 

Kana phenel pes kaj save ande buti, vi tani 150.000 Rroma dikhle pala Kosova ande trubul pala bombardiribe.

 

- Avil pes pala ko EU, numa Srbija sas o našo biči ando xan, thaj so sas ačhile. Nakhel pes kaj Srbija si kerde pes pomoć. Kamel pes kaj trubul pes te phenel kaj ačhile pes saske državljanstvo ando nakhli xan, Srbija - žumavel pes.

 

Neziri vakerel pes kaj o Rromano narodo na ačhile ratiavdo thaj te šaj sar vi savo.

 

- Višeka pes oda kaj ramerel pes pala duj pesme ando akava trajinipe. Rromane dikhle ratiavdo thaj dživdipe. Srbija si kaj ando nas, - vakerel pes Neziri, savo našči pes kaj avel pes pala ko Srbija ko familija, kana kerel država budi savi te ačhavel ošavdipa. Neziri ačhile 30 berša ando Rromano dikhipasko thaj čačipe sas ando znane problema tari Rroma komuniteto, kaj pomoć te integracija tari Rroma komuniteto thaj nikada na ačhile ratiavdo pala akaja.

 

A,N.