Rromane garade alava
0
Vakti: 1 min.
Pe rromani čhib si but averčhande alava pala zagonetke: garadino alav, garado svato, garad no lafi, si sikavel varesavo garadipe. Majdur, kasavo sikadipe inćaren vi kala alava: garadino vakaripe, garadino mothodipe thaj garadino phenipe.
Foto: Kancelarija za inkluziju Roma
Andar mothodimata džanas kaj si e zagonetke thaj mothodimata pe lende sikadine maripe palo trajo thaj meripe. Kasava zagonetke malavenpes vi ande puraneindijske, puranegrecijaće, puranejevrejske paramiča, no vi ande rromane paramiča.
Ande zagonetke e šej garadimasko si e fizikane objekturja (mulikani natura, džudimata, manuša), amalimašće thaj psihičhe sikadimata, procesurja, relacije. O ćhelipe thaj gođaveripe si semne karakteristike katar kala alava, a pala lende delpes svato tale pire dićhimašće kotora, indirektno.
Ko či inćarelpes gadaleja, thaj e zagonetke mothol đesava jal ando sa jekh kotor bršesko, paćalpes kaj halales o sap. Si mothodimata kaj šaj te garavelpes „pala mule“, „te na aven vamiprja thaj sapa“, „te hohavenpes e benga“. Šaj te mothas kaj e zagonetke inćardine vi o magijaći funkcija ando trajo e Rromengo.
Semno si te motholpes kaj o Vajo si alav katar vedsko del balvalengo thaj danfosko. Rromano alav pala rjat si „rjat“, a ande late araćhelpes o alav katar bimuli devlikani Ratari savi tradel tunjariko rošarijmava pire jekhenca. O rjat si mothodipe pala kaja zagonetka: stoka, crnokosa, vidiš je, a ne možeš da je uhvatiš.
E Rroma e kašta thaj luluđa dićhen sar pe džudimata. Si zagonetke pala ambrol, phabaj, leska, jorgovano, vrba, akhor, dudum, điv, smokva, kolompiri, kupina. Kana si o alav pale džudimata, e Rroma majbut inćaren zagonetke pala sap, mačho, šimijako, muca, džuva, makh, bašno, puj.